Czy wzorzec masy i odważnik to jest i to samo?

Wzorce masy są przedmiotami, których używa się od wzorcowania wag używanych w przemyśle i handlu. Pomagają w sprawdzeniu, czy waga działa prawidłowo i wskazuje właściwe pomiary. Niektórzy są jednak przekonani, że odważniki pełnią dokładnie taką samą rolę jak wzorce masy. Czy rzeczywiście wzorzec masy i odważnik kalibracyjny mają takie samo przeznaczenie?

Rola wzorca masy w procesie wzorcowania wagi

Wzorcownie wagi jest rodzajem porównania ilościowego służącego do określenia, czy urządzenie ważące ustala masę towaru w sposób prawidłowy, czyli po prostu nie popełnia znaczących błędów pomiarowych. W procesie tym kluczowe znaczenie ma właśnie wzorzec masy. To ten przedmiot umieszcza się na wadze, po to by móc porównać uzyskany odczyt z rzeczywistą masą wzorca. Ewentualną różnicę pomiędzy oboma odczytami określamy mianem błędu pomiarowego.

Wzorcowanie jest szczególne istotne w przypadku wag przemysłowych i handlowych, gdzie pomiary muszą być wyjątkowo precyzyjne, a prawdopodobne pomyłki mogą skutkować poważnymi stratami finansowymi i zakłóceniami w procesach produkcyjnych. Można je przeprowadzić w laboratorium wzorcującym producenta wag Tamtron Polska posiadającym akredytację Polskiego Centrum Akredytacji i uprawnionym do wydawania świadectw wzorcowania. Stamtąd można też wypożyczyć różne rodzaje wzorców masy o rozmaitych ciężarach, w zależności od typu wagi. Wzorce zazwyczaj są wykonane z żeliwa bądź stali, by zachowywały trwałość i można ich było używać nawet w trudnych warunkach.

Wzorce masy a odważniki kalibracyjne

Jeśli wzorcowanie wag można nazwać „diagnozą ich choroby”, to kalibracja jest jej „leczeniem”. Kalibracja to w ujęciu międzynarodowego słownika terminów metrologii „zbiór czynności wykonanych przy układzie pomiarowym zapewniających, że wartościom wielkości, które mają być mierzone, odpowiadają prawidłowe wskazania”. Co ważne, kalibrację przeprowadza się między innymi z pomocą odważników kalibracyjnych.

Te de facto określa się mianem wzorców masy. Podstawowa różnica między nimi polega jednak na tym, że odważniki służą do kalibracji rozumianej jako czynności naprawcze, a nie do wzorcowania, czyli oceny sprawności systemu ważącego. Czyli odważnik kalibracyjny jest wzorcem masy, którego nie można używać do wzorcowania. Odważnik kalibracyjny to po prostu wzorzec kalibracyjny.